Page 105 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

Wcześniej, bo przed końcem XV w., powstała nieduża fi-
gurka św. wojownika pochodząca z Radziłowa. Śmiałe rzu-
ty dynamicznie i przestrzennie potraktowanych draperii
szat świętego wskazują na związki z późnogotycką rzeźbą
południowej części obszaru niemieckojęzycznego. Ekspo-
nentami tego nurtu w Królestwie Polskim na przełomie XV
i XVI w. był na południu wspomniany wyżej Wit Stwosz
i jego warsztat, na północy zaś – Hans Brandt (wymienia-
ny w źródłach w latach 1476–1505) oraz gdańskie warsz-
taty Mistrza Michała z Augsburga (wymieniany w latach
1511–1527) i Mistrza Pawła (wymieniany w latach 1534–
1546, ale może działający tam od drugiej dekady XVI w.).
Pewne ogólne analogie w sposobie traktowania szat można
dostrzec jednak przede wszystkim rzeźbie nurtu postwo-
szowskiego w Małopolsce. Może to sugerować małopolskie
pochodzenie twórcy figury z Radziłowa. Rzeźba mogła na-
leżeć do pierwotnego wyposażenia radziłowskiego kościoła
i wypełniać wnętrze otwartej nastawy ołtarzowej (korpus
lub awers jednego ze skrzydeł) lub też zdobić jej zwieńcze-
nie. W korpusie tej nastawy mogła znajdować się płasko-
rzeźbiona grupa Zaśnięcia Marii, obecnie znajdująca się
w kaplicy Wyższego Seminarium Duchownego w Łomży.
Oba dzieła, jak się wydaje (podobne opracowanie włosów
postaci), wyszły z tego samego warsztatu.

Pozostałe późnogotyckie rzeźby w łomżyńskim zbiorze,
najpewniej pochodzące z korpusów nastaw ołtarzowych,
datują się na pierwszą połowę XVI w. Figura Marii z Dzie-
ciątkiem z Roman, dzieło z pierwszej ćwierci XVI w., może
być importem zarówno z Małopolski (Kraków?), jak i Prus
Królewskich (Gdańsk?). Słabsza artystycznie rzeźba z Jasie-
nicy, dzieło z podobnego czasu, powstała być może już na
Mazowszu. W pozostałych późnogotyckich figurach należy
widzieć dzieła mazowieckich warsztatów, trudnych jednak
do zlokalizowania. Są to rzeźby: Chrystus Zmartwychwsta-
ły z Płoniaw, powstały w pierwszej połowie XVI w., oraz
uszkodzony krucyfiks z Zarębów Kościelnych, może z czasu
ok. roku 1512.

Wśród postśredniowiecznych rzeźb zwracają uwagę dwie
figury Chrystusa Zmartwychwstałego, które nawiązują
jeszcze do formuł późnogotyckich wyobrażeń rzeźbiarskich
tego typu – ze statycznym i ściśle frontalnym ujęciem po-
staci – i ukazują długie trwanie tradycji nie tylko kompo-
zycyjno-ikonograficznej, lecz także stylowej. Są to figury
z Andrzejewa z ok. 1600 r. i z Jedwabnego z XIX–XX w.

Św. Archanioł Michał lub św. Jerzy, MD/RZ/41, koniec XV w.
(po 1482 r.), z kościła parafialnego pw. św. Barbary w Radziłowie

na następnej stronie:
104 Matka Boska z Dzieciątkiem, MD/RZ/01, pierwsza ćwierć XVI w.
RZEŹBA z kościoła parafialnego pw. Nawiedzenia NMP w Romanach