Page 297 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

Inicjały z mszału MD/KS/01 – drzeworyty, widoczne różne warianty litery E oraz różny stopień dobicia farby.

Inicjały z mszału MD/KS/01 – drzeworyty, w tle grafiki ze scenami biblijnymi, oddzielnie odbita czerwona belka litery.

Inicjały z mszału MD/KS/03 – drzeworyty analogiczne jak powyżej, pochodzą z tej samej oficyny wydawniczej w Antwerpii.

Inicjały z mszału MD/KS/04 – drzeworyty, jednobarwne. Inicjały z mszału MD/KS/07 – najprawdopodobniej odbite
z matrycy razem z czcionką.

Najstarsze inicjały drukowane były z drewnianych kloc- (Antwerpia, Plantinian-Moretus). Pokazuje to, że każda ofi-
ków10, jednak drewniana matryca była nietrwała, szybko cyna posiadała swój zestaw stosowanych elementów ozdob-
ulegała zniszczeniu. Dlatego w druku jednego egzemplarza nych. W obu księgach tak samo zakomponowany jest po-
księgi występują te same inicjały odbite z różnych klocków. czątek rozdziału „Missae Propriae” i ozdobiony jest takim
Widać to w mszale z 1611 roku (MD/KS/01), gdzie np. litera samym miedziorytem. Drzeworytnicze inicjały stosowane
E jest odbita z przynajmniej pięciu różnych klocków, przy były do początku XIX wieku, kiedy to zostały zastąpione
czym starano się powtórzyć cały czas ten sam ornament. przez matryce połączone z tekstem. Ponieważ technika po-
W części tego samego mszału drukowanej w Antwerpii zwoliła już na nieskończone powielanie tego samego wzoru,
występują również drzeworytnicze inicjały, lecz w zupełnie przestały występować warianty tego samego inicjału, a wręcz
innej formie. W kwadratach zakomponowane są sceny bi- dokładnie ten sam inicjał pojawiał się w różnych księgach.
blijne stanowiące tło litery. Te same litery występują na róż- Spory zbiór ksiąg wydanych w wydawnictwie Pustet pozwala
nych przedstawieniach (widać to na przykładzie litery P), nam zaobserwować powtarzanie się tego samego ornamentu
co pokazuje, jak wiele klocków użyto do druku księgi. Belka w kolejnych wydaniach na przestrzeni prawie 50 lat.
litery drukowana była czerwoną farbą przy drugim odbiciu
na tej samej karcie. Widoczne są niedokładności z trafie- W mszale z 1611, najbogaciej zdobionej ilustracjami księ-
niem drukiem w odpowiednie miejsce. Takie same inicjały gi w zbiorach muzeum, umieszczono w tekście 264 odbit-
występują w mszale z 1680 roku (MD/KS/03), pochodzą- ki z 63 różnymi scenami. Drzeworyty przedstawiające tę
cym z tej samej oficyny co druga część mszału MD/KS/01 samą scenę występują czasem w dwóch wariantach o bar-
dzo zbliżonej kompozycji, co potwierdza niską wytrzyma-
łość drewnianej matrycy, np. przedstawienie św. Mateusza
10. Drzeworyt – technika druku wypukłego, rozwój techniki w Eu-
296 ropie łączy się z wprowadzeniem papieru na przełomie XIII i XIV w., Apostoła występuje 35 razy odbite z dwóch klocków o po-
KSIĄŻKI Encyklopedia wiedzy o książce, op. cit., s. 619. dobnej kompozycji.