Page 51 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

zwiastowanie

nr inwentarzowy: MD/M/23
autor/ warsztat: malarz nieznany
datowanie: 1894 (data na kamiennym cokole w prawym
dolnym rogu kompozycji)
pochodzenie: z dawnego ołtarza głównego katedry
pw. św. Michała Archanioła w Łomży
inskrypcje: brak
wymiary: 360 x 185 cm
technika wykonania: olej, płótno

opis: Obraz ma formę pionowego prostokąta o ściętych
górnych narożach. Kompozycja przedstawia rozgrywającą się
w bliżej nieokreślonym wnętrzu scenę zwiastowania. Po lewej
stronie płótna ukazana została stojąca z pochyloną głową Maria.
Postać ubrana jest w jasnoróżową suknię z długimi rękawami
i niebieski płaszcz spowijający całą sylwetkę. Spod skraju szat
widoczne są stopy obute w sandały. Ukazana profilowo twarz
odznacza się wysokim czołem, prostym nosem, wąskimi
ustami i cienkimi brwiami. Długie jasne włosy opadają na
plecy. Skrzyżowane na piersi dłonie charakteryzują się długimi,
szczupłymi palcami. Przed Marią unosi się na obłoku archanioł
Gabriel, ubrany w jasnokremową tunikę przewiązaną w pasie
i różowy płaszcz. Ciężar ciała opiera się na prawej nodze,
lewa, ugięta w kolanie, wsparta jest na wyższej partii obłoku.
Twarz anioła ukazana jest w trzech czwartych, okolona długimi
pasmami rudych włosów. Ręce Gabriel unosi na wysokość
pasa, prawą dłoń kieruje w stronę Marii. Z pleców wyrasta mu
para wydatnych skrzydeł. Ponad postaciami unosi się otoczona
promienistą aureolą biała gołębica. Rozpoczynający się przy
niej snop żółtego światła biegnie w kierunku głowy Marii. Pod
obłokiem, na którym stoi Gabriel, znajduje się niski stolik. Jego
blat przykrywa częściowo rozwinięty rulon pokryty pismem.
Przed meblem, na podłodze z białych i różowych kafli, leży
płaska, czerwona poduszka. W głębi, pod szarą ścianą, stoi
wazon z kwiatem lilii i gałązką róży. Wzdłuż dolnej krawędzi
kompozycji biegnie kamienny cokół.
Obraz pochodzi z dolnej kondygnacji dawnego ołtarza
głównego fary w Łomży. Wkrótce po namalowaniu w 1894
r. zastąpił znajdujące się tu wcześniej manierystyczne
przedstawienie zwiastowania z ok. 1627 (obecnie w Pałacu
Biskupim w Łomży). Po demontażu nastawy w 1959 pozbawione
krosna płótno przechowywane było w złych warunkach.
W nieznanym czasie wycięto z kompozycji znaczną część
postaci archanioła Gabriela, zapewne by wykonać mniejszy
obraz. Ubytek ten zrekonstruowano w trakcie konserwacji
w 1999 r., jednakże ze względu na bardzo słabej jakości fotografie
archiwalne obrazu nie sposób było wiernie oddać pierwotną
formę tej partii dzieła.
Obraz nie ma sygnatury, która pozwoliłaby bezsprzecznie
ustalić autora obrazu. Być może był nim Aleksander Skiwski,
który w latach 1891–94 wykonał niezachowaną polichromię
sklepień i ściany tęczowej łomżyńskiej fary.
literatura: dzieło niepublikowane

50
ołtarz z łomży