Page 48 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

arcybiskup (św. Wojciech?)

nr inwentarzowy: MD/RZ/25
autor/ warsztat: warsztat nieokreślony (Mazowsze?)
datowanie: lata 20. XVII w.
pochodzenie: z dawnego ołtarza głównego katedry
pw. św. Michała Archanioła w Łomży
inskrypcje: brak
wymiary: wys. 170 cm
technika wykonania: drewno rzeźbione, polichromowane, złocone
opis: Święty ukazany jest frontalnie, w pozycji stojącej.
W wyciągniętych przed siebie ramionach trzymał zapewne
atrybuty. Odziany jest w opadające drobnymi, paralelnymi,
prostymi fałdami szaty liturgiczne i pontyfikalne: odsłaniającą
tylko szpice (odłamane) butów sutannę (lub albę?); nałożoną
nań, sięgającą kolan komżę o frędzlowym zakończeniu; otwartą
z przodu, spiętą pod szyją kapę, sięgającą niemal stóp; nałożony
na nią paliusz ozdobiony motywem czterech krzyży; pod szyją
widoczny jest humerał, głowę zaś wieńczy wysoka mitra biskupia,
o połach ozdobionych wypukłym ornamentach i fanones
opadających na ramiona. Twarz o kształcie wydłużonego owalu,
okoloną długimi włosami, cechują mocno wysklepione łuki
brwiowe z wypukłymi gałkami ocznymi, długi, prosty i duży nos,
drobne usta i drobny, podwójny podbródek. Karnacja świętego
jest cielista z dodatkiem różu, oczy, włosy i brwi – brązowe, usta –
karminowe, komża – srebrzona, pozostałe elementy stroju – złote
(krzyże na stule – srebrne).
Święty ukazany jest w stroju arcybiskupim: na dawnych
zdjęciach widnieje w jego lewym ręku krzyż patriarchalny.
Najpewniej więc rzeźba przedstawiała św. Wojciecha, nader
często wyobrażanego z atrybutami metropolity (paliusz, krzyż
patriarszy), miast narzędzi swego męczeństwa (włócznia i wiosło).
Rzeźba pochodzi z retabulum ołtarza głównego katedry (dawniej
parafialnego) w Łomży.
Figura arcybiskupa (z prawej strony), wraz rzeźbą biskupa –
zapewne Stanisława ze Szczepanowa (z prawej), zdobiła boczne osie
górnej partii dwukondygnacjowej nastawy. Wraz z domniemanym
św. Stanisławem Wojciech reprezentował w programie nastawy
świętych męczenników i hierarchów, patronów Królestwa
Polskiego, którego częścią byłą Łomża.
literatura: KZSP, 1982, s. 22; Sulewska, 2004, s. 187; Grabowski,
2014, s. 246.

47
ołtarz z łomży