Page 29 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

a b c

7. Portret bpa M.J. Manugiewicza:
a – stan przed konserwacją, zdjęcie w luminescencji Uv – widoczne równomierne świecenie wtórnego werniksu
oraz ciemne miejsca retuszy;
b – stan po oczyszczeniu, zdjęcie w podczerwieni (750 μm);
c – stan po oczyszczeniu, zdjęcie w luminescencji Uv.
Na zdjęciach b i c widać zmiany kompozycji po prawej stronie postaci przy głowie i ramieniu (czerwone strzałki).

W dalszej kolejności wykonano analizę spoiwa warstw ma-
larskich (metodą GC/MS). Spoiwo farb stanowił olej lniany
z niewielką ilością żywicy z drzew iglastych – najprawdopo-
dobniej kalafonii. Ten dodatek, występujący w spoiwie olej-
nym wszystkich czterech badanych obrazów, również może 1
świadczyć o użyciu gotowych farb . 2
15
3
Powierzchnię obrazów obserwowano również w lumine-
scencji wzbudzonej promieniowaniem UV i w podczer- 4
wieni (fot. 7). Obserwacje prowadzono przed konserwacją,
a także w trakcie prac konserwatorskich. Po usunięciu gru-
bej warstwy wierzchniego werniksu na portrecie bpa Ma-
nugiewicza zaobserwowano przemalowania autorskie, wy-
stępujące w partiach najliczniejszych spękań wczesnych. Po
prawej stronie postaci widać zarys wcześniejszej kompozy- 1
cji – innego układu ramienia oraz włosów – czyżby w trak- 2
cie malowania zmieniła się portretowana osoba? 3

Werniks 4
Zdjęcia w luminescencji wzbudzonej promieniowaniem
UV ukazały charakterystyczne świecenie wierzchniej war-
stwy werniksu (fot. 9–12). Na portrecie bpa Straszyńskiego
widać przetarcie werniksu w partii inskrypcji oraz jego brak
przy krawędziach, co świadczy, iż obraz był werniksowany
bez wyjmowania z ram. Uwidoczniło się także nierówno-
mierine zabezpieczenie obrazu przedstawiającego bpa Kar- 8. Stratygrafia warstwy malarskiej z szaty,
powicza. Natomiast na portrecie bpa Gołaszewskiego wer- z portretu bpa Karpowicza, zdjęcia mikroskopowe
niks uczytelnia siatkę spękań. Na tych trzech obrazach kolor w świetle widzialnym i luminescencji wzbudzonej
promieniowaniem Uv. Od góry widoczne dwie warstwy
28 werniksu (1 i 2) następnie warstwa malarska (3)
badania 15. E. Doleżyńska-Sewerniak, op. cit., s. 79–81. i na dole warstwa zaprawy (4).