Page 65 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

Św. Jan Nepomucen

nr inwentarzowy: MD/M/05
autor/warsztat: Ludwik Jabłoński (1810–1892)
datowanie: 1878 r.
pochodzenie: Zaręby Kościelne
inskrypcje: na licu: LJabłoński./1878 r.; na odwrocie:
RESTAURAVIT A.D. 1955./ S.C. Łupiński.
wymiary: 167 x 101 cm
technika wykonania: olej, płótno
opis: Obraz ma formę pionowego prostokąta. W centrum
kompozycji znajduje się lekko zwrócona w prawo postać kanonika.
Jego strój stanowi czarna komża, biała rokieta obszyta szerokimi
pasami koronki, czerwono-żółta stuła i jasnobrązowa almucja
(futrzana peleryna). Twarz o regularnych, młodzieńczych rysach
okolona jest ciemnym zarostem i krótkimi, czarnymi włosami.
Otoczoną pięcioma gwiazdami głowę okrywa czarny biret.
Wzrok świętego skierowany jest w stronę trzymanego w rękach
krucyfiksu. Postać przedstawiona jest na nadbrzeżu rzeki.
Po lewej stronie kompozycji znajduje się brama o ostrołukowym
przejeździe. Ukośnie ukazany most prowadzi na brzeg pokryty
gęstą zabudową miejską. W górnej partii kompozycji, na szarych
obłokach po lewej stronie spoczywają dwa putta trzymające gałąź
palmową, po prawej zaś umieszczone są dwie uskrzydlone główki
anielskie.
Autorem obrazu jest malarz warszawski Ludwik Jabłoński
(właściwie Aleksander Ludwik, 1810–1892). Po odbyciu służby
wojskowej przyszły artysta trafił pod skrzydła Antoniego Blanka.
Jabłoński znany był przede wszystkim jako twórca obrazów
religijnych dla prowincjonalnych kościołów parafialnych.
W Paradyżu k. Opoczna znajduje się jego przedstawienie
św. Antoniego (1854), a w Babicach k. Pruszkowa feretron ze
św. Kingą (1874). Dla kościoła NMP i św. Klary w Łowiczu
wykonał w 1855 r. zespół płócien składający się z przedstawień
Św. Joachim ze św. Anną i Marią, Stygmatyzacja św. Franciszka
i Św. Antoni, uzupełniony ok. 1863 o Niepokalane Poczęcie.
W kolejnych latach pracował dla okolicznych kościołów, m.in.
w Kiernozi (Przemienienie Pańskie i Św. Józef z 1876), Oszkowicach
(Św. Antoni bp i Matka Boska z Dzieciątkiem i świętymi z ok. 1880),
Pszczonowa (Matka Boska z Dzieciątkiem i św. dominikaninem
z 1883, Św. Roch, Św. Dorota, Wszyscy Święci). Dla neogotyckiej
świątyni pw. św. Wojciecha i Stanisława w Dąbrowicach k. Kutna
namalował Przemienienie Pańskie, Św. Annę, Św. Antoniego
i Św. Jana Nepomucena (wszystkie z 1874).
W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajdują
się dwa pośledniej jakości portrety pędzla Jabłońskiego:
popiersiowy wizerunek Dominika Magnuszewskiego (1830–
1850) i portret księżniczki Julii Teniszewej w stroju pensjonarki
(1848). Sporadycznie malarz wykonywał obrazy o charakterze
rodzajowym i rysunkowe typy włościan, dzieci i Żydów.
W latach 60. i 70. XIX w. prace Jabłońskiego wystawiane
były w krakowskim Towarzystwie przyjaciół Sztuk Pięknych
i warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. Nie należał
jednak z pewnością do wybitnych malarzy tego stulecia, a jego
twórczość miała przede wszystkim charakter zarobkowy. Nie
dorównał talentem Rafałowi Hadziewiczowi, Janowi Feliksowi
Piwarskiemu, Antoniemu Brodowskiemu czy Januaremu
Suchodolskiemu, najbardziej znanym uczniom Antoniego Blanka.
Przedstawienie Jana Nepomucena z Zarębów Kościelnych
cechuje się typową dla tego świętego ikonografią (zob. MD/
RZ/06). Praski męczennik przedstawiony tu został w stroju
kanonika, wpatrzony w trzymany w rękach krucyfiks. Jego
głowę otacza wieniec pięciu gwiazd. W partii nieba jedno z putt
trzyma przeznaczoną dla duchownego palmę męczeństwa. Tło
dla wizerunku świętego stanowi weduta Pragi z mostem Karola.
Architektura wieży widocznej po lewej stronie kompozycji
nawiązuje w detalach do rzeczywistego wyglądu staromiejskiej
wieży umieszczonej na wschodniej stronie przeprawy.
literatura: dzieło niepublikowane

64
MALARSTWO