Page 94 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

i granatową mantykę (ubiór mnisi) oraz biały epitrachil zdobiony opis: Ikona w formie tonda otoczonego metalową ramą
czerwonymi krzyżami równoramiennymi. Prawą rękę starzec ozdobioną ornamentem geometrycznym, z symetrycznie
trzyma na sercu, a w lewej, opuszczonej wzdłuż ciała trzyma rozmieszczonymi rozetkami. Na biało-szarym tle przedstawiono
czotki (prawosławny różaniec). Oblicze mężczyzny jest poorane ustawione na kamiennym postumencie mary, na których
zmarszczkami. Jego charakterystycznym punktem są wąski, nieruchomo spoczywa młoda kobieta, odziana w niebieską
stosunkowo krótki nos, wysokie czoło i wygięte, blisko siebie szatę, zakrywającą także głowę. Kobieta ma ręce skrzyżowane na
położone brwi. Twarz świętego zdobi siwa, gęsta, rozdwojona piersiach i jest do pasa okryta czarną tkaniną. Ponad marami stoi
pośrodku broda oraz długie, siwe włosy, rozdzielone pośrodku wysoki, młody mężczyzna, odziany w białą tunikę. Prawą dłoń
przedziałkiem i sięgające ramion. Wokół głowy świętego znajduje z palcami ułożonymi w znak błogosławieństwa mężczyzna kieruje
się zdobiony ornamentalnie nimb. Z obu stron głowy starca w dół, w stronę leżącej, a lewą podtrzymuje na ramieniu niemowlę,
w dwóch polach umieszczono dekoracyjną inskrypcję objaśniającą owinięte białą tkaniną. Z prawej strony kompozycji na pierwszym
w języku starocerkiewnosłowiańskim. Święty stoi na piaszczystej planie widoczna jest grupa pięciu mężczyzn, zwróconych
glebie, za nim widoczna jest rzeka i zarys kompleksu zabudowań twarzami w kierunku mar. Czterech z nich stoi, a jeden klęczy.
z wyraźnie odznaczającymi się kopułami cerkiewnymi. Na tylnym planie po lewej stronie kompozycji, za wezgłowiem
Ikona należy do najbardziej rozpowszechnionego przed- mar znajduje się analogiczna grupa, licząca sześciu mężczyzn,
stawienia kanonicznego św. Serafina z Sarowa. Postać świętego z których pięciu stoi, a jeden klęczy. Na pierwszym planie po lewej
nawiązuje do portretu wykonanego przez malarza Sieriebriako- stronie widoczna jest złożona ciemnoczerwona tkanina – jest to
wa w 1828 r., na pięć lat przed śmiercią świętego. Identyfikację maforion, zdjęty przez kobietę. Wokół głów wszystkich postaci na
św. Serafina umożliwiają także inskrypcja objaśniająca oraz typo- ikonie występują nimby. Po prawej i lewej stronie nad głowami
we atrybuty – ubiór mnisi, czotki, zarys monasteru w tle. Zgar- mężczyzn znajduje się inskrypcja objaśniająca.
biona postać Serafina nawiązuje do rzekomego pobicia świętego Ikonografia przedstawienia jest typowa dla prawosławnej
przez rozbójników. Ikona przedstawia dość wysoką wartość ar- ikonografii Zaśnięcia Marii. Kompozycję można zidentyfikować
tystyczną, światłocieniowy modelunek twarzy i rąk oraz flory- zarówno dzięki obecności inskrypcji, jak i dzięki typowej ikonografii
styczno-geometryczna dekoracja pola ikony, naśladująca emalię – leżąca na marach pogrzebowych Matka Boska w otoczeniu
komórkową, wskazują, że obraz powstał najpewniej w ostatnim jedenastu apostołów, ponad którą stoi Chrystus, trzymający
ćwierćwieczu XIX w. lub na początku wieku XX w środowisku w ramionach eidolon – niemowlę symbolizujące duszę Marii.
petersburskim. Dzięki typowemu sposobowi przedstawiania możliwa jest także
literatura: dzieło niepublikowane identyfikacja postaci św. Jana, który jako jedyny został pokazany
jako bezbrody młodzieniec. Pomimo typowości kompozycji
nietypowa pozostaje okrągła forma ikony, chociaż od początków
Ikona Zaśnięcie Marii XIX w. na terenie Rosji powstawały już niekiedy ikony w formie
tonda. Ikona została wykonana w stylu malarstwa akademickiego
z silnym modelunkiem światłocieniowym. Stonowane barwy
nr inwentarzowy: MD/M/69 i łagodne rysy postaci wskazują, że dzieło mogło powstać w czwartej
ćwierci XIX w., najpewniej w środowisku petersburskim.
autor/warsztat: nieznany literatura: dzieło niepublikowane
datowanie: czwarta ćwierć XIX w.
pochodzenie: sobór Świętej Trójcy w Łomży
inskrypcje:
wymiary: średnica 60 cm
technika wykonania: olej na blasze

93
MALARSTWO