Page 121 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

Św. Jan Nepomucen

nr inwentarzowy: MD/RZ/06
autor /warsztat: nieokreślony (Polska, Mazowsze)
datowanie: XVIII–XIX w.
pochodzenie: nieznane
wymiary: wys. 77,5 cm
technika wykonania: drewno rzeźbione, z reliktami polichromii

opis: Święty ukazany jest w pozycji stojącej, w kontrapoście,
który nadaje jego sylwetce taneczną pozę i kształt zbliżony
do spłaszczonej litery S. Prawą rękę unosi, pozbawioną dziś
przedramienia, lewą przyciska do lewego uda. Święty odziany
jest w długą sutannę zakrywającą stopy, sięgającą poły ud rokietę
o koronkowej borcie oraz sięgający z przodu do pasa, z tyłu zaś do
łydek futrzany mucet z wyłożonym kołnierzem, spięty pod szyją,
o połach zakończonych kutasikami, odsłaniający u góry kołnierz
sutanny. Zwróconą w prawą stronę i lekko uniesioną głowę Jana
wieńczy mitra. Twarz świętego, o kształcie wydłużonego owalu,
okoloną bujnymi włosami i zarostem, cechują wysoko wysklepione
łuki brwi, duże oczy, długi, prosty nos oraz drobne usta.
Św. Jan Nepomucen należy do najpopularniejszych
późnobarokowych świętych katolickich regionów Europy
Środkowo-Wschodniej. Urodzony około roku 1350 w Pomuku
(dziś Nepomuk w Czechach), około 1380 r. przyjął święcenia
kapłańskie. Został kanonikiem przy katedrze św. Wita i Wacława
na praskich Hradczanach, a następnie kolegiaty św. Idziego
w Pradze. W 1389 r. został mianowany wikariuszem generalnym
arcybiskupa praskiego Jana z Jenštejna. Gdy doszło do zatargu
między arcybiskupem a królem czeskim Wacławem IV, Jan
Nepomucen popadł w niełaskę i został uwięziony w 1393 r.,
a następnie zrzucony z mostu Karola do Wełtawy, w której utonął.
Jego ciało złożono w katedrze praskiej i szybko otoczono lokalnym
kultem. W 1719 r. Nepomucena beatyfikowano, a kanonizowano
19 marca 1729 r. Według legendy gdy w roku beatyfikacji
otwarto jego grób, odnaleziono w nim nienaruszony rozkładem
język Jana. Zinterpretowano to jako cud potwierdzający jeden
z motywów legendy świętego, który głosił, że jako spowiednik
królowej czeskiej Zofii Bawarskiej, niesłusznie oskarżonej przez

120
RZEŹBA