Page 129 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

Chrystus Zmartwychwstały w 1435 r. Istniały tu kolejno kościoły drewniane: pierwszy (?),
Parafię w Drozdowie pw. św. Jakuba Apostoła erygowano
spalony w 1737 r.; kolejny wzniesiony w 1741 r., spalony
nr inwentarzowy: MD/RZ/14 w 1818 r; i następny, prowizoryczny, wzniesiony niedługo po
autor /warsztat: nieokreślony (Polska, Mazowsze?) tym pożarze, który sam padł ofiarą płomieni w 1868 r. Obecny,
datowanie: XVIII w. murowany w stylu neoromańskim wzniesiono w latach 1869–
pochodzenie: kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła 1878. Ta prowincjonalna, na granicy ludowości rzeźba mogła
w Drozdowie (daw. woj. ciechanowskie; należeć do pierwotnego wyposażenia drozdowskiej parafii.
woj. mazowieckie, pow. płoński) Jednak kilkakrotne pożogi i obecny neostylowy wystrój świątyni
wymiary: wys. 54 cm w Drozdowie nie wykluczają możliwości, iż została pozyskana
później, np. u końca XIX w. skądinąd.
technika wykonania: drewno rzeźbione, polichromowane literatura: KZSP, 1982, s. 7, il. 160.
opis: Chrystus ujęty frontalnie, stoi w nieznacznym
kontrapoście, wymuszonym spadzistością plinty, osadzonej na
profilowanym prostokątnym cokole. Prawicę unosi w geście
błogosławieństwa, w lewej ręce trzyma drzewce z tekstylnym Jedna z trzech Marii myrrofor
zaostrzonego owalu, cechuje dość duży nos. Okala ją zarost (Maria Salome lub
proporcem (labarum), osadzone w cokole. Twarz, w kształcie
kilkoma wyraźnymi pasmami na ramiona i plecy włosy. Chrystusa Maria Kleofasowa)
z mocno rozdwajającym się szpicem brody i długie, opadające
okrywa przepaska biodrowa oraz spięty klamrą pod szyją płaszcz,
z tyłu sięgający (z prawej strony) cokołu, z przodu zaś odsłaniający nr inwentarzowy: MD/RZ/15
niemal całe ciało. Karnacja jest w kolorze cielistym z akcentami autor /warsztat: zapewne Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach
karminu (usta i rany), włosy i zarost – brązowo-żółtawym, oczy datowanie: druga ćwierć XV w.
– błękitnym, płaszcz – czerwonym, przepaska – białym, plinta – pochodzenie: kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela
zielonym, cokół – białym, drzewce labarum – żółtym. w Turośli (daw. woj. łomżyńskie; woj. podlaskie,
Chrystus Zmartwychwstały trzymający chorągiew rezurekcyjną pow. kolneński)
należy do najstarszych i najbardziej rozpowszechnionych wymiary: wys. 108 cm
przedstawień ikonografii chrześcijańskiej (zob. MD/RZ/13).
Figura z Drozdowa służyła niewątpliwie do aranżacji technika wykonania: drewno rzeźbione, polichromowane
Grobu Pańskiego na Wielkanoc. Statyczne ujęcie Chrystusa opis: Postać niewiasty, ukazana frontalnie, stoi na
Zmartwychwstałego wykazuje jeszcze echa prowincjonalnych pięciobocznym, niskim cokole. Święta ujęta jest w kontrapoście,
późnogotyckich rzeźb o tym temacie (zob. MD/RZ/2; nadto np. co nadaje jej sylwetce kształt mocno spłaszczonej litery S. Ciężar
figury w kościele parafialnym pw. św. Jana Chrzciciela w Piskach ciała wspiera na niewidocznej prawej nodze, lewą wysuwając
czy kościele pobernardyńskim pw. św. Antoniego Padewskiego ku przodowi; widoczny jest tylko szpic jej buta. Głowę unosi ku
w Ostrołęce) i nawiązujących do nich postśredniowiecznych (zob. górze, tamże kierując wzrok. W ramionach ma naczynie na
MD/RZ/10). Jednak przestrzenne, dynamiczne opracowanie wonności, podtrzymując je od dołu lewą, a od góry prawą dłonią.
włosów i zarostu oraz fałdów szat przepaski biodrowej wskazują Święta ubrana jest w suknię spodnią koloru czerwonego, z której
na epokę baroku, najpewniej na wiek XVIII. widoczny jest tylko gors. Na suknię i glowę ma narzucony błękitny
płaszcz, bogato fałdowany: z przodu, na górze układa się w płaskie,
poprzeczne miseczkowate fałdy; na wysokości bioder przechodzi
w dwie paralelne i mięsiste fałdy agrafowe, na dole zaś, od wysokości
kolan, opada krzywiznami na cokół i szpic buta, układając się na
nich miękko. Poły płaszcza, narzucone na ramiona całkowicie
okrywają lewą rękę i odsłaniające przedramię prawego, opadają
kaskadami fałd o meandrującym przebiegu. Szyję i podbródek
postaci okrywa ściśle pofałdowana podwika. Dość szeroka twarz
świętej cechuje się uniesionymi brwiami, pod którymi widnieją
nieduże oczy, z opadającymi zewnętrznymi kącikami; nos jest
długi, wąski i prosty; usta nieduże; podbródek drobny, acz wydatny.
Atrybut w postaci naczynia na wonności wskazuje, iż jest to
jedna z trzech Marii (myrrofor), które nawiedziły w Niedzielę
Wielkanocną Grób Chrystusa, by namaścić jego ciało. Jednym
z identyfikujących atrybutów postaci jest także podwika, co
sugeruje, że przedstawia ona nie św. Marię Magdalenę – według
jej żywotów do śmierci niezamężną – lecz jedną z dwóch
przyrodnich, apokryficznych sióstr Matki Boskiej: Marię Salome,
córkę św. Anny i Salomasa, żonę Zebedeusza i matkę św. Jana
Ewangelisty i św. Jakuba Starszego lub Marię Kleofasową, córkę
św. Anny i Kleofasa, żonę Alfeusza, i matkę św. Jakuba młodszego,
św. Barnaby, św. Szymona Zeloty i św. Judy Tadeusza. Temat
trzech Marii u grobu wywodzi się z ewangelii synoptycznych
(Mt 28,1–10; Mk 16,1–8; Łk 24,1–9). Najstarsze przykłady
w sztuce pochodzą już z III w. n.e. Od wczesnego średniowiecza
(malarstwo miniaturowe ottońskie) istotnym atrybutem świętych
Marii, zazwyczaj ukazanych z głowami okrytymi chustami, są
trzymane przez nie naczynia na wonności. W takiej formule
utrzymał się ten sposób ukazywania myrrofor do późnego
średniowiecza. Znane są głównie malarskie przedstawienia
trzech Marii. Rzadsze są rzeźbiarskie, które występują najczęściej
w przedstawieniach złożenia ciała Chrystusa do grobu. Najliczniej
wystąpiły one w postaci monumentalnych tzw. grobów Chrystusa,
umieszczanych we wnętrzach świątyń w Europie Zachodniej
(Francja, Niderlandy, obszar Rzeszy Niemieckiej). Istniały także
128 figury trzech Marii używane jako rekwizyty w wielkanocnych
misteriach nawiedzenia grobu (Visitatio Sepulcri) [Lechner, 1972,
RZEŹBA szp. 163–164; Schiller 1971, s. 18–31, il. 4–10, 12–54].