Page 16 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

witego zniszczenia pierwotnej polichromii. W trakcie kwe-
rendy nie udało się znaleźć dokumentacji konserwatorskiej
z powyższych prac, a obecnie przeprowadzone badania spe-
cjalistyczne dzięki zaawansowanym technicznie metodom,
takim jak np. tomografia komputerowa, wykazały fałszy-
wość powyższego stwierdzenia .
1
Postanowiono przede wszystkim usunąć nawarstwienia
z kolejnych napraw, o estetyce wykonania odbiegającej
znacznie od sposobów opracowania rzeźb gotyckich. Prace
konserwatorskie ograniczono do utrwalenia strukturalnego
drewna poprzez impregnację, wykonania nowych uzupeł-
nień snycerskich oraz konsolidacji i zabezpieczenia odsło-
niętej polichromii.

Usunięcie źle przeprowadzonej rekonstrukcji warstw wykoń-
czeniowych, a także gruntów położonych w bardzo grubej
warstwie w przypadku Marii Salome z Turośli pozwoliło na
dostrzeżenie snycerki charakterystycznej dla tzw. stylu mięk-
kiego , cechującego się lekko spływającymi szatami, udrapo-
2
wanymi kaskadowo, oraz delikatnymi i lirycznie wyrzeźbio-
nymi rysami twarzy Marii, o esowatej pozie. Pomimo faktu,
iż oryginalne warstwy zaprawy i polichromii zachowały się

1. Dokumentacja nie zachowała się zasobie archiwalnym PPKZ w archi-
wum Narodowego Instytutu Dziedzictwa w oddziale w Grodzisku Ma-
zowieckim i trudno obecnie stwierdzić, czy w ogóle powstała. Być może
Matka Boska z Dzieciątkiem z Roman MD/RZ/01, informacja podana przez M. Kałamajską-Saeed, iż prace przeprowadzone
stan po konserwacji. W oparciu o analogie ikonograficzne zostały w 1984 roku w PKZ-tach w Warszawie, oparta była na relacji ustnej.
i analizę zachowanego ułożenia łokcia została zrekonstruowana 2. Rzeźbę opublikowała w 1988 r. Maria Kałamajska-Saeed. Uznała ją
lewa ręka Chrystusa. Zrezygnowano jednak z odtworzenia za dzieło dobrej klasy, reprezentujące styl miękki, powstałe na teryto-
atrybutu, ze względu na brak jednoznacznych przesłanek rium Państwa Krzyżackiego w Prusach, KZSP 1988, s. XVII–XVIII, 54,
historycznych. il. 75.

glorię wokół przedstawienia. Sugeruje się natomiast wyko-
rzystanie tego motywu w aranżacji ekspozycji muzealnej.

Po przeprowadzeniu konserwacji technicznej i rekonstruk-
cji ręki zabiegi restauratorskie ograniczono do niezbędne-
go minimum, starając się uczytelnić najstarsze zachowa-
ne warstwy opracowania barwnego. Zdecydowano się na
uzupełnienie ubytków i retusz graficzny w obrębie karna-
cji, a szczególnie twarzy Maryi i Chrystusa, pozostawiając
rozległe ubytki na ciele Dzieciątka bez rekonstrukcji. Uzu-
pełnienia drewna scalono kolorystycznie, by nie zakłócały
odbioru estetycznego rzeźby.

Odmienne problemy konserwatorskie występowały przy
gotyckich rzeźbach silnie przemalowanych i zmienionych
estetycznie: Marii Salome z Turośli (MD/RZ/15) czy Matce
Boskiej z Dzieciątkiem z Jasienic (MD/RZ/40). W trakcie
prac konserwatorskich postawiono sobie za cel badawczy
identyfikację oraz odnalezienie warstw oryginalnych, dzię-
ki którym możliwe byłoby ustalenie właściwej, oryginalnej
kolorystyki rzeźby. Maria Salome z Turośli MD/RZ/15,
zestawienie zdjęć przed i po konserwacji. Dzięki pracom
W trakcie przeprowadzonej w latach 80. konserwacji rzeźby konserwatorskim zmieniła się estetyka rzeźby. Usunięto współczesne
przemalowania upodabniające figurę do gipsowego odlewu.
z Turośli pozostawiono pochodzące z przełomu wieku XIX Pomimo złego stanu zachowania warstw wykańczających: polichromii 15
i XX przemalowanie wobec rzekomego stwierdzenia całko- i złoceń, udało się odzyskać charakter i kunszt snycerki gotyckiej. KonserwaCja