Page 177 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

Puszka z pokrywą

nr inwentarzowy: MD/ZL/PSZ/13, MD/ZL/PSZ/13A
autor/ warsztat: warsztat nieokreślony (Polska, Mazowsze?)
datowanie: 2. ćw. XVII w.
styl: wczesnobarokowy
pochodzenie: kościół parafialny pw. Trójcy Przenajświętszej
w Chorzeli
wymiary: wys. 32,7 cm; śr. stopy 11,8 cm;
śr. przykrywki 10,2 cm

opis: Złocona, z dekoracją w większości rezerwowaną,
srebrną; stopa okrągła, profilowana, spłaszczona na dole, na
górze wysmukła z odwróconą krezką, zdobiona trybowanym
ornamentem małżowinowo-chrząstkowym; trzon okrągły,
o pierścieniach talerzykowych; nodus owoidalny, z odlewaną
i rytą dekoracją w postaci uskrzydlonych główek anielskich wśród
ornamentu małżowinowo-chrząstkowego; czara bez koszyczka,
o profilowanej partii górnej, dekorowana rytem – liście, owoce
i kwiaty na tle ornamentu ze spiętych taśm; pokrywa trybowana
i ryta – ornament małżowinowo-chrząstkowy (w dolnej partii
na fakturowanym tle); zwieńczenie w formie płaskiej, odlewanej
i rytej, figurki stojącej Marii z Dzieciątkiem w owalnym otoku
z promieni, umieszonej na okrągłym, bulwiastym cokoliku.
Sylweta puszki wskazuje na wiek XVII, zaś zdobiący ją
ornament małżowinowo-chrząstkowy – na drugą ćwierć tego
stulecia. Dzieło wyróżnia zwieńczenie pokrywy w formie
figuralnej, nieczęstej wśród rozpoznanych naczyń tego typu (zob.
MD/ZL/PSZ/134). Przedstawienie w formie Marii Assunty –
Niewiasty Apokaliptycznej – należy do wyjątków. Na Mazowszu
wskazać można jedynie puszkę z 1646 r. w kościele parafialnym
w Kamienicy [KZSP, 1979, s. 44, il. 181]. Wyobrażenie Marii
z Dzieciątkiem w dekoracji puszki eucharystycznej może
podkreślać ścisły związek wcielenia z odkupieniem oraz
rolę Marii w dziele zbawienia. Trudniej wskazać na związek
z eucharystią wizerunek maryjny typu Assunty (zob. MD/RZ/01),
który jednak pojawia się także w dekoracji kielichów. Problem
wymaga dalszych badań. Trudno powiązać fundację tej puszki
z jakimś wydarzeniem z dziejów kościoła w Chorzeli (o historii
parafii i kościoła zob. MD/ZL/K/04). Wobec braku punc można
ostrożnie przyjąć założenie, że dzieło powstało na Mazowszu.
literatura: KZSP, 1980, s. X, 6, il. 70.

176
ZŁOTNICTWO