Page 194 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY
P. 194

Kielich ma interesującą dekorację, która kojarzy się z secesją,   opis: Stopa okrągła, profilowana, na dole ozdobiona fryzem
          więc raczej jego powstanie należałoby, wbrew inskrypcji   z repusowanych uskrzydlonych główek anielskich, na górze gładka
          fundacyjnej, określić na czas około 1900 r. August Teodor Werner,   i wysmukła; trzon okrągły, o pierścieniach talerzykowatych; nodus
          mający spółkę z  firmą Malcza w  Warszawie, zmarł w  1902  r.   bulwiasty, wysmukły, ozdobiony odlewanymi uskrzydlonymi
          Kościół w Goworowie wyposażono w latach 1903–1907 (o historii   główkami anielskimi; czara wysmukła, gładka, bez koszyczka.
          parafii  i  kościoła  zob.  MD/ZL/K/32),  więc  może  z  tej  okazji   Na kołnierzu zewnętrznej strony stopy cechy, częściowo zatarte:
          zamówiono w Warszawie kielich, a data w inskrypcji odnosi się   imienna ID i miejska Gdańska (dwa krzyże pod koroną).
          do odnowienia dzieła?                                     Ten skromny kielich powstał, jak wskazuje cecha
            literatura: dzieło niepublikowane                    miejska, w  jednym z  najważniejszych ośrodków złotniczych
                                                                 i rzeczypospolitej – w Gdańsku. Znaku osobistego „ID” w owalu
                                                                 używał złotnik gdański Johann Detloff II, który mistrzem został
                                                                 w  1670  r., a  trzy lata później przyjął prawo miejskie Gdańska.
                                                                 W  jedynej znanej jego puncy (na małej puszce w  zbiorach
                                                                 Państwowego Muzeum Historycznego w  Moskwie) widnieje
                                                                 jednak między literami i i D kropka [Gradowski, Kasprzak-Miler,
                                                                 2002, nr G 462, s. 111]. Jest więc możliwe, że znakiem takim (bez
                                                                 kropki) posługiwał się ojciec Johanna II – złotnik Johann Detloff  I,
                                                                 który mistrzem został w  1628  r. a  działał w  Gdańsku jeszcze
                                                                 w 1650 r. [ibidem, nr G 383, s. 95]. Z nim może był spokrewniony
                                                                 Johanna Detloff Senior, gdański złotnik czynny między 1624
                                                                 a 1641 r., jednak jego znak imienny nie jest znany [ibidem, G 371,
                                                                 s. 92]. Uboga dekoracja tego skromnego złotniczego dzieła nie
                                                                 pozwala na dokładne jego datowanie. Motyw uskrzydlonych
                                                                 główek anielskich jest typowa dla całego wieku XVII. Spłaszczony
                                                                 dekorowany dół stopy kontrastujący z wysmukłą, górną jej partią,
                                                                 przywodzi na myśl kielichy z pierwszej połowy tego stulecia, np.:
                                                                 z 1. ćw. XVII w. w kościele par. w Kępie Polskiej [KZSP, 1992,
                                                                 s. 40, il. 235]; z 1. tercji XVII w. w kościele par. w Nowej Wsi
                                                                 [KZSP, 1983, s. 18, il. 116]; czy podobnie datowany w kościele par.
                                                                 w Żmijewie [KZSP, 1985, s. 40, il. 113]. Można więc przyjąć, że
          Kielich mszalny                                        nasz kielich powstał w 2. ćw. XVII w. i najpewniej jest dziełem
                                                                 złotnika  gdańskiego  Johanna  Detloffa  I.  Erekcja  parafii  p.w.
                                                                 Św. Jana Chrzciciela w Długosiodle, wraz ze wzniesieniem tam
            nr inwentarzowy:   MD/ZL/K/34                        drewnianego kościoła, nastąpiła w  1481  r. Wkrótce wezwanie
            autor/ warsztat:   Gdańsk, złotnik o inicjałach ID (Johann Detloff I?)  uzupełniono o świętych Mikołaja biskupa i Sebastiana. Kolejny
            datowanie:      2. ćw. XVII w. (lata między 1628 a 1650?)  kościół drewniany wzniesiono w  1746  r. staraniem kapituły
            styl:           wczesnobarokowy                      pułtuskiej. Konsekrowany w 1754 r., powiększony został w 1877 r.
            pochodzenie:    kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP   Zastąpiła go obecna murowana świątynia, wzniesiona w  latach
                            w Długosiodle                        1908-1912 [KZSP, 1974(2), s. 5]. Nie można więc powiązać
            wymiary:        wys. 22,8 cm; śr. stopy 12,7 cm      fundacji naszego kielicha z żadnym istotnym momentem historii
                                                                 parafii w Długosiodle.
                                                                    literatura: KZSP, 1974(2), s. 6.













































                                                                                                                        193
                                                                                                                        ZŁOTNICTWO
   189   190   191   192   193   194   195   196   197   198   199