Page 191 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

Giessnera), czynnego w Toruniu w latach 1684-1694 [Samek, Puszka z pokrywą
sztuki w Polsce”, należały do złotnika Marcina Gierschnera (vel
1988, s. 137; Chrzanowski, Kornecki, 1988, s. 118]. Znanych jest
jeszcze kilka sygnowanych vasa sacra Gierschnera: monstrancje nr inwentarzowy: MD/ZL/PSZ/30, MD/ZL/PSZ/30A
(z 1694 r. w kościele par. p.w. Św. Jakuba w Toruniu, z tegoż samego autor/ warsztat: warsztat nieokreślony (Polska, Mazowsze?)
roku w kościele par. w Sadlnie, oraz niedatowana w kościele par. datowanie: lata ok. 1700 r. (1697 r.?) i pocz. XX w.
w Przecznie), kielichy (zapewne z 1685 r. w kościele Św. Jakuba (uzupełnienie)
w Toruniu oraz niedatowany w kościele par. w Niechanowie) czy styl: barokowy
pacyfikał (niedatowany w kościele par. w Przecznie) [ibidem, pochodzenie: kościół parafialny (pofranciszkański)
s. 118, il. 177, 179. Zatem powstanie naszego naczynia przypadło
na krótki okres lat zamykających się między rokiem 1684 a 1694, pw. św. Antoniego Padewskiego w Stawiskach
choć trudno powiązać jego fundację z jakimś ważnym momentem wymiary: wys. 33,4 cm; śr. stopy 12,8 cm;
w dziejach parafii w Brańszczyku. śr. przykrywki 10,6 cm
Fundacja kościelna w dawnym grodzie Brańsk datuje się na
okres XII–XIII w. Około 1239 r. wzmiankowany jest tam kapelan opis: W partiach gładkich złocona, ornamentalnych
grodowy. Pierwsza wzmianka o parafii w Brańszczyku pochodzi – rezerwowana, srebrna; stopa okrągła, w dolnej partii
jednak dopiero z 1468 r. Ponowna jej erekcja dokonana została spłaszczona – ozdobiona repusowanym ornamentem z liści
w 1590 r. W połowie XVI w. wystawiono w Brańszczyku kościół, i dużych kwiatów, w górnej gładka, z krezką w formie rytych
zapewne kolejny i drewniany, z fundacji biskupa płockiego liści; trzon okrągły, o pierścieniach talerzykowatych; nodus
Andrzeja Noskowskiego. Następny, również drewniany, gruszkowy, z nakładanymi, półplastycznymi uskrzydlonymi
ufundował w 1728 r. Paweł Dominik Dromler, archidiakon główkami anielskimi; czara kielichowata, gładka, częściowo
pułtuski oraz kanonik pułtuski i warszawski. Świątynię tę zastąpiła osłonięta ażurowym koszyczkiem z trybowaną i rytą dekoracją
obecna murowana, wystawiona w 1838 r., przekształcana w latach – liście i okazałe kwiaty; pokrywa dzwonowata, w dolnej partii
1857–1863 i w 1921 r., odbudowana po zniszczeniach wojennych i szczycie zwieńczenia zdobiona repusowanymi i rytymi liśćmi
w latach 1948–1951 [KZSP, 1974(2), s. 3]. oraz kwiatami (w dolnej partii); zwieńczenie w formie prostego
Jak się wydaje, dające się w dekoracji ornamentalnej rozpoznać krzyżyka maltańskiego na hemisferycznym cokoliku.
gatunki kwiatów i owoców, odnoszą się symbolicznie do funkcji
naczynia, np. czerwień truskawek i owoców granatu w oczywisty
sposób kojarzy się z krwią przelaną przez Chrystusa.
literatura: KZSP, 1974(2), s. 4, il. 53; Chrzanowski, Kornecki,
1988, il. 178, s. 118.

190
ZŁOTNICTWO