Page 73 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

Portret bp. Stanisława Kostki
Choromańskiego

nr inwentarzowy: MD/M/15
autor/warsztat: nieznany
datowanie: ok. połowy XIX w.
pochodzenie: kościół Trójcy Przenajświętszej w Raczkach
inskrypcje: na odwrocie: Stanisław Kostka/ Lubicz/
Choromański/ Biskup Adrazenski Sufragan
i Administrator/ Dyecezyi Dziekan Katedry
Augustowskiey/ Proboszcz Parafii Zambrowskiej,
Kościół Raczkowski/ dnia 27 Września w Niedzielę
szesnastą po Świątkach a Ostatnią Miesiąca
Września na Anniwersarz przeznaczoną poświęcił
1835 roku a następnie ArcyBiskupem Warszawskim
został 1836 r.
wymiary: 68 x 53 cm
technika wykonania: olej, płótno
opis: Obraz ma formę pionowego prostokąta. Przedstawia
mężczyznę w średnim wieku, ujętego w półpostaci i zwróconego
ku prawej krawędzi kompozycji. Duchowny odziany jest w białą
koronkową rokietę, czerwony mucet, czarną befkę i czerwoną
piuskę. Na szyi zawieszony jest pektorał na łańcuchu i order
św. Anny. Czerwona szarfa odznaczenia częściowo przesłania
gwiazdę orderową po prawej stronie piersi. Podłużna twarz
charakteryzuje się głębokimi bruzdami przy nosie i na
zapadniętych policzkach. Wąskie, głęboko osadzone oczy
podkreślone są szerokimi brwiami. Twarz okalają krótkie
szpakowate włosy.
Stanisław Kostka Choromański herbu Lubicz urodził się
20 listopada 1769 r. Po ukończeniu seminarium w Pułtusku
i przejęciu w 1792 święceń udał się na dalsze studia do
Krakowa. Pełnił funkcję proboszcza w Rzekuniu koło Ostrołęki
Dla tamtejszego kościoła ufundował w 1808 kielich [KZSP,
1983, s. 29]. W 1813 przeniósł się do prestiżowego probostwa
w Zambrowie. W 1822 uzyskał godność archidiakona, a w 1829
dziekana kapituły sejneńskiej. W grudniu 1828 uzyskał
nominację na biskupa pomocniczego diecezji sejneńskiej. Sakrę
biskupią otrzymał 9 lutego następnego roku w Warszawie z rąk
Mikołaja Jana Manugiewicza. Jako sufragan diecezji sejneńskiej
nadal rezydował w Zambrowie. Krytycznie odnosił się do
powstania listopadowego. Jego postawę cechowała lojalność
wobec zaborcy, co niewątpliwie wpłynęło na dalszy rozwój jego
kariery. 21 listopada 1836 r. otrzymał nominację na arcybiskupa
warszawskiego. Rządy w archidiecezji objął 15 stycznia następnego
roku. Zmarł 21 lutego 1838 r. i został pochowany w podziemiach
kościoła św. Krzyża.
Obraz upamiętnia poświęcenie kościoła Trójcy
Przenajświętszej w Raczkach koło Suwałk. Świątynia wzniesiona
została w latach 1766–1823, najpierw według projektu Chrystiana
Piotra Aignera, a następnie Henryka Marconiego. Fundatorami
budowli byli Michał i Ludwik Pacowie. W dniu konsekracji
kościoła 27 września 1835. Choromański pełnił funkcję
administratora diecezji sejneńskiej.
Pierwowzorem dla łomżyńskiego wizerunku był portret
autorstwa Jana Nepomucena Głowackiego, znany z litografii
wydanej przez firmę Litografia Bułakowskiego i spółka, powstałej
pomiędzy 1837 a 1841 r. [Widacka, 1990, s. 184, poz. 735]. Malarz
powtórzył wszystkie szczegóły kompozycji graficznej, pomijając
jedynie paliusz na szyi duchownego.
literatura: KZSwP, 1982, s. 30, fig. 123.

72
MALARSTWO