Page 209 - KATALOG WYSTAWY MUZEUM DIECEZJALNEGO W ŁOMŻY

Kielich mszalny

nr inwentarzowy: MD/ZL/K/53
autor/ warsztat: warsztat nieokreślony (Prusy Książęce?)
datowanie: początek XVII w.
styl: manierystyczno-wczesnobarokowy
pochodzenie: kościół parafialny pw. św. Bartłomieja w Troszynie
wymiary: wys. 22,5 cm; śr. stopy 12 cm

opis: Stopa okrągła, sześciopolowa, profilowana, na dole
spłaszczona, na górze wysmukła, zdobiona plastyczną plakietką
Ukrzyżowania (górna partia uszkodzona); trzon graniasty;
takiż nodus, gruszkowaty; czara bez koszyczka. Na czarze ryte
– herb z labrami (obcy: głowa wołu i sześcioramienna gwiazda)
oraz niemieckojęzyczne inskrypcje majuskułowe w owalach:
HEDWICH/ ZIMMERMAN; HERMANNVS/ SAMSON AVF
FESTEN/ KONIGL BURGGRAW/ VNT BVRGERMEI/ STER;
CATHARINA/ UHELMERSEA.
Stopa kielicha nawiązuje do późnogotyckich vasa sacra tego
typu, zatem można określić naczynie jako manierystyczne.
Uderza brak ornamentalnej dekoracji. Jedyną ozdobą są herby
i inskrypcje imienne. Sugerują one, że kielich powstał na
ziemiach niemieckojęzycznych. Może zatem pochodzi z jakiegoś
ewangelickiego kościoła Prus Wschodnich (w momencie
hipotetycznego powstania kielicha – Prus Książęcych), a do
Troszyna dostał się np. po II wojnie światowej? Ta frapująca
sprawa wymaga dalszych poszukiwań.
Warto tu, mimo tego, dodać, że parafia pw. św. Bartłomieja
w Troszynie ufundowana została w 1443 r. przy niewątpliwie
drewnianym kościele. Kolejny drewniany kościół spłonął
w 1705 r. W tymże roku wystawiono nowy, również drewniany,
kosztem Piotra Stamirowskiego, chorążego wyszogrodzkiego.
W 1884 r. zastąpiła tę świątynię kolejna, również drewniana,
która spłonęła w 1944 r. Obecny murowany kościół wzniesiono
w latach 1957–1979 [KZSP, 1983, s. 38].
literatura: KZSP, 1983, s. 38–39.

208
ZŁOTNICTWO